Dziady - spotkanie z przodkami

Dziady - Słowiański Zwyczaj Spotkania z Przodkami - Blog Slava

“Ciemno wszędzie, głucho wszędzie…” chyba każdy zna te słowa, to właśnie za sprawą Adama Mickiewicza i jego dramatów święto Dziady jest znane we współczesnej kulturze. Podczas gdy zachodni świat oszalał na punkcie Halloween, my Słowianie zapomnieliśmy o ważnych obrzędach naszych przodków. Dlatego warto przyjrzeć się bliżej historii i poznać niesamowite zwyczaje towarzyszące Dziadom, podczas których to przenikały się światy żywych i umarłych.

Dziady - historia pogańskiego święta zmarłych

Dziady to święto wywodzące się z przedchrześcijańskiej kultury Słowian i Bałtów, i choć kościół katolicki próbował zwalczyć pogańskie obrzędy, to jeszcze w XIX wieku święto Dziadów było powszechnie odprawiane na wschodnich granicach Polski oraz na pograniczu litewskim i białoruskim.

Dziady to zwyczaj związany z obcowaniem żywych ze zmarłymi przodkami. Określenie Dziady wywodzi się z języka białoruskiego i oznacza przodków, którzy nawiedzają rodzinę i powracają do dawnych domostw. Taka nazwa święta była używana w gwarze ludowej na terenach Białorusi, Ukrainy i Rosji, w innych regionach zwyczaj Dziadów był znany jako: pominki, radecznica czy zaduszki

Powszechnie utarło się przekonanie, że Dziady to święto obchodzone w listopadzie - nic bardziej mylnego! Dziady słowiańskie odprawiano nawet sześć razy w ciągu roku, cześć przodkom oddawano podczas przesileń i równonocy, które uważane były za czas walki między jasnością i ciemnością. Wierzono, że podczas przesileń magiczna granica pomiędzy światem żywych i umarłych jest szczególnie nikła. Najważniejsze obchody słowiańskich Dziadów przypadały na wiosnę i jesień:

  • • wiosną święto Dziadów obchodzono w okolicy 2 maja,
  • • jesienią Dziady odprawiano w nocy z 31 października na 1 listopada.

Słowiańskie Dziady - charakterystyczne obrzędy

Słowiańskie święto pamięci o przodkach było czasem spokojnej zabawy (zbyt huczna mogła spłoszyć lub rozgniewać duchy), podczas której należało odpowiednio ugościć przybyłe dusze. Do najważniejszych obrzędów należała uczta odprawiana w domach lub na grobach przodków. Przygotowane na święto Dziadów strawa (np. miód, chleb, kasza, sól, jajka czy kutia) i picie miały zapewnić żyjącym przychylność i pomyślność, a zmarłym spokój w zaświatach. Ważnym zwyczajem podczas święta Dziadów było celowe upuszczanie jadła i oblewania grobów napojami, tak aby zmarli mogli się posilić. Przed zaśnięciem gospodynie kładły na stołach białe obrusy oraz chleb i sól, by duchy odwiedzające w nocy domostwo nie były głodne. 

Drugim ważnym zwyczajem słowiańskich Dziadów było palenie ognisk, przy których zziębnięte dusze mogły się ogrzać - w niektórych regionach święto Dziadów obejmowało nawet przygotowywanie specjalnej sauny dla duchów. Dodatkowo rozpalanie ognia na rozstajach dróg pełniło funkcję drogowskazu dla wędrujących dusz. Od około XVI/XVII wieku ogniska zaczęto palić na grobach, co dało początek dzisiejszemu zwyczajowi świeczek i zniczy na cmentarzach.

Ogień nie tylko ogrzewał i kierował zmarłych, miał też chronić żywych - uniemożliwiał przejście przez światy demonom, które podczas święta Dziadów miały ułatwiony kontakt z ludźmi. Dawni Słowianie nazywali demonami dusze należące do zmarłych gwałtowną śmiercią: samobójców, zamordowanych, ofiar wypadków, kobiet w połogu. Uważano, że ich zbłąkane duchy nigdy nie zaznają spokoju i będą błąkać się po ziemi. Ochronę przed niechcianymi duszami stanowiły też drewniane maski “karaboszki”, które ustawiano dookoła miejsca obrzędów lub zakładano na twarze.

Zwyczaj dziadów - zabronione czynności

Podczas święta Dziadów obowiązywały liczne zakazy, do niedozwolonych czynności należało m.in.:

  • • sprzątanie resztek jedzenia,
  • • głośne wstawania od stołu,
  • • wylewanie wody przez okno,
  • • palenie w piecu,
  • • szycie i tkanie,
  • • rąbanie drewna,
  • • kiszenie kapusty.

Wszystko to w trosce o bezpieczeństwo i spokój wędrujących dusz - podczas słowiańskich Dziadów obawiano się, że dusze mogą zaplątać się w nici, wystraszyć głośnych dźwięków, poparzyć ogniem z komina albo rozgniewać oblaniem wodą.

Dziady - zwyczaj obdarowywania żebraków

Podczas słowiańskiego święta pamięci o przodkach bardzo ważną rolę odgrywali wędrowni żebracy, których we wschodnich kulturach nazywano dziadami. Nasi przodkowie wierzyli, że nędzarze są łącznikiem pomiędzy sferą sacrum i profanum, a ich modlitwy są skuteczniejsze od próśb zwykłych ludzi. W pewnych kręgach wierzono nawet, że dziadowie to zmarli przodkowie powracający na ziemię pod postacią żebraków. Stąd też bardzo popularnym zwyczajem podczas Dziadów było goszczenie żebraków, częstowanie ich chlebem, pierogami z kapustą, baraniną lub ulubionymi potrawami zmarłych z danej rodziny. Wśród zamożnych gospodarzy popularne były również “dziadowskie bale”, na które zapraszano wędrownych żebraków, oferowano im jadło i picie, a w zamian proszono o modlitwę za dusze zmarłych przodków.

Zwyczaj obdarowywania dziadów w zamian za modlitwę za zmarłych był praktykowany jeszcze na początku XX-tego wieku, choć z czasem dary materialne zastąpiono datkami pieniężnymi.

Produkt w 100% Polski

Cały proces produkcji przebiega
w naszym kraju

Wysyłka do 24 godzin

Dzięki optymalizacji procesu wysyłki przesyłkę otrzymasz jeszcze szybciej!

Stylowe opakowanie

Dzięki niemu zakupiony produkt świetnie sprawdzi się jako prezent

Surowe kryteria jakości

Nasze produkty szyte są z najlepszych i najbardziej wytrzymałych tkanin

Kartonowe opakowanie na produkt

Dokładamy starań, aby na każdym etapie produkcji wszystkie detale były starannie dopracowane. Bardzo ważne są również dla nas emocje, które towarzyszą Tobie w momencie otwarcia przesyłki. Z tego powodu zdecydowaliśmy się na wysokiej jakości kartonowe pudełka o miłej w dotyku fakturze z wytłoczonym logo firmy. Tym samym jeśli nasz produkt miałby spełnić funkcje podarunku dla bliskiej osoby - nie musisz martwić się kwestią opakowania.



Jeżeli chcesz dołączyć do produktu swoje życzenia, aby nadać prezentowi jeszcze bardziej osobisty charakter, podczas finalizacji zamówienia dodaj stosowną notkę lub skontaktuj się z nami pod adresem kontakt@slava.pl